De Opkomst en Ondergang van Death Row Records

In de tumultueuze wereld van hiphop zijn er maar weinig namen die zo resoneren met macht, invloed en controverse als Death Row Records. Opgericht in 1992, groeide dit platenlabel uit tot een kolossale kracht die niet alleen de muziekindustrie domineerde, maar ook het geluid van de West Coast gangsta' rap definieerde. Met een roster vol legendarische artiesten en een onmiskenbare impact op de populaire cultuur, was Death Row meer dan alleen een bedrijf; het was een fenomeen dat zowel bewondering als verontwaardiging opriep. Dit artikel duikt diep in de geschiedenis van Death Row Records, van zijn ambitieuze begin tot zijn dramatische neergang, en de blijvende erfenis die het heeft achtergelaten in de annalen van de muziekgeschiedenis.

De Oorsprong en Visie: De Geboorte van een Imperium

De kiem van Death Row Records werd gelegd door de onverzettelijke wil en het strategische inzicht van Marion "Suge" Knight. Voormalig professioneel American footballspeler bij de Los Angeles Rams, transformeerde Knight zijn fysieke kracht en zakelijk instinct naar de muziekwereld. Hij begon als bodyguard voor artiesten zoals Bobby Brown, waarbij hij waardevolle connecties opdeed binnen de rapscene van Los Angeles. In 1990 kruiste zijn pad dat van Andre "Dr. Dre" Young, een getalenteerde producer en rapper die op dat moment onder contract stond bij Ruthless Records. Samen smeedden ze een partnerschap, dat aanvankelijk werd gefinancierd door Sony en Solar Records, en dat uiteindelijk zou uitgroeien tot Death Row Records.

Kort na de oprichting sloot Death Row een distributiedeal met Interscope, een relatief nieuw platenlabel dat bekend stond om zijn bereidheid om controversiële of onbekende artiesten te ondersteunen. Interscope, geleid door James Iovine en de financiële magnaat Ted Field, werd deels gefinancierd door Warner Music Group, een divisie van Time Warner. Deze verbinding gaf Death Row de financiële slagkracht die essentieel was voor een succesvol debuut. De visie was duidelijk: het commercialiseren van de ruwe, onverbloemde klanken van gangsta' rap, een genre dat tot dan toe als een risico werd gezien door de gevestigde muzieklabels.

De Commerciële Doorbraak van Gangsta' Rap

Het jaar 1992 markeerde de release van Death Row's eerste project: het baanbrekende album "The Chronic", geschreven en geproduceerd door Dr. Dre. Dre werd algemeen beschouwd als een van de meest begaafde producers in de business, en zijn betrokkenheid bij dit debuut gaf het label een ongekend hoge mate van verkoopbaarheid. "The Chronic" bleek een onmiddellijk commercieel en kritisch succes, bleef meer dan acht maanden in Billboard's Top Tien staan, en vestigde Death Row als een leidende en innovatieve kracht in de rapmusicindustrie.

Begin jaren negentig was de commerciële levensvatbaarheid van gangsta' rap nog onbekend. Hoewel de midden jaren tachtig de popularisering van rap had gezien, met groepen als Public Enemy en Run D.M.C. die miljoenen albums verkochten, werd het genre tot dan toe voornamelijk beschouwd als een nieuwe vorm van dansmuziek. Gangsta' rap, met zijn expliciete teksten en openlijk subversieve rand, was echter een subgenre waarvan de controversiële aard een inherent risico leek voor grote muzieklabels. Death Row, met de release van "The Chronic", bewees niet alleen zijn bereidheid om risico's te nemen waar andere bedrijven weigerden, maar ook dat de beruchtheid van gangsta' rapteksten zich vertaalde in enorme winsten.

In november 1993 bracht Death Row "DoggyStyle" uit, een album van rapper Snoop Doggy Dogg, dat debuteerde op nummer één in Billboard's Top Tien en uiteindelijk meer dan vier miljoen exemplaren verkocht. Gedurende deze periode begonnen Death Row's muziekvideo's ook regelmatig te worden gedraaid op MTV, een gebeurtenis die voorheen ongehoord was voor rapvideo's, en die de blootstelling van gangsta' rap aan een groot publiek aanzienlijk vergrootte. Ook popradiostations begonnen Death Row singles van Snoop Doggy Dogg en Dr. Dre te spelen, waardoor de verkoop van het label een impuls kreeg en de sterren van gangsta' rap herkenbaar werden voor een bredere consumentenbasis.

Sterren aan het Firmament: De Iconische Artiesten

Death Row Records stond bekend om zijn indrukwekkende roster van artiesten die niet alleen commercieel succesvol waren, maar ook een blijvende impact hadden op de muziekindustrie. Naast de mede-oprichters Dr. Dre en Suge Knight, omvatte het label een reeks iconische namen die de geluiden van een generatie vormden. Hoewel de kerntrio van het label ongetwijfeld Dr. Dre, Snoop Doggy Dogg en Tupac Shakur was, waren er ook andere invloedrijke figuren die bijdroegen aan de status van Death Row.

Snoop Doggy Dogg (later Snoop Dogg) werd een wereldwijd fenomeen na het succes van "DoggyStyle". Zijn unieke flow, relaxte stijl en charismatische persoonlijkheid maakten hem direct herkenbaar en geliefd bij een breed publiek. Samen met Dr. Dre creëerde hij een geluid dat zowel innovatief als toegankelijk was, waardoor gangsta' rap de huiskamers van miljoenen mensen bereikte.

In de herfst van 1995 voegde Death Row een andere gigant toe aan zijn lijst: de uitzonderlijk getalenteerde zanger/songwriter Tupac Shakur. Ondanks zijn commerciële succes had Shakur zich impopulair gemaakt bij leidinggevenden in de industrie vanwege zijn uitgebreide strafblad, waaronder aanklachten wegens aanranding. Toen Death Row Shakur contracteerde, zat de zanger een gevangenisstraf uit voor seksuele aanranding, en een deel van Shakur's contract omvatte de betaling van meer dan $1.000.000 voor zijn borgtocht. De investering van het label wierp zijn vruchten af: begin 1996 nam Shakur het album "All Eyez on Me" op, dat binnen één week na de release 500.000 exemplaren verkocht en uiteindelijk meer dan zeven miljoen exemplaren zou verkopen.

Andere belangrijke figuren die verbonden waren aan Death Row Records waren onder meer The D.O.C., een rapper en songwriter die een belangrijke rol speelde in de vroege dagen van het label, en ook later MC Hammer en de Wu-Tang Clan werden genoemd in verband met het roster, hoewel hun specifieke output op het label minder prominent was in de algemene berichtgeving.

Belangrijke Artiesten en Hun Impact op Death Row Records

Controverses en Juridische Strijd: De Donkere Kant van Succes

Ondanks het fenomenale succes werd Death Row Records al snel geplaagd door een reeks juridische problemen en controverses die het imago van het label permanent zouden bepalen. Deze conflicten waren vaak direct verbonden met de sleutelfiguren van het label, met name Suge Knight.

Het jaar waarin "DoggyStyle" werd geproduceerd, zag Snoop Doggy Dogg gearresteerd en aangeklaagd worden voor de moord op een man in Compton. Het jaar daarvoor was CEO Marion Knight al op proef gesteld voor een breed uitgemeten aanval op twee zangers. Bovendien ontving Knight in 1994 federale proeftijd voor een illegale wapenaanklacht. Toen de dochter van de Los Angeles District Attorney, die de federale proeftijd deal met Knight had bemiddeld, een platencontract tekende bij Death Row, wat de enige witte artiest van het bedrijf maakte, ontstond er nog meer controverse rond het label.

Tegen 1995 was Death Row het grootste raplabel in de industrie, dat zowel zijn Oostkust-concurrent Def Jam Recordings als andere, langer gevestigde Westkust-labels in verkoopcijfers overtrof. Gangsta' rap was de meest populaire en verkoopbare vorm van hedendaagse muziek geworden voor zowel zwarte als witte doelgroepen, met albums die consequent multi-platina status bereikten en miljoenen exemplaren verkochten. Echter, naarmate de populariteit van gangsta' rap groeide, nam ook het publieke protest toe tegen wat werd gezien als de flagrante aanmoediging van drugsgebruik en geweld in de muziek. Gangsta' rap, en de leidinggevenden en artiesten die het produceerden, werden het onderwerp van een zeer openbaar politiek debat.

In de herfst van 1995 was Death Row bezig met de voorbereiding van een album genaamd "Dogg Food" van de groep Tha Dogg Pound, dat werd gepromoot als bijzonder prikkelende en gewelddadige teksten bevattend. Rond de tijd dat "Dogg Food" zou worden uitgebracht, lanceerde een in Washington gevestigde politieke groep genaamd de National Political Congress of Black Women (NPCBW) een openbaar protest tegen gangsta' rap en de artiesten en producers van het genre. C. Delores Tucker, de leider van NPCBW, probeerde de release van "Dogg Food" te blokkeren door publiekelijk te onthullen dat Time Warner, een bedrijf dat eerder had geprobeerd afstand te nemen van controversiële muziek, via zijn financiële betrokkenheid bij Interscope indirect de productie van gangsta' rap ondersteunde. Tucker verscheen in augustus van dat jaar op een persconferentie om de verderfelijke effecten van gangsta' rap te veroordelen, en ze wees specifiek Death Row en Time Warner aan als negatieve invloed op jongeren.

Hoewel "Dogg Food" uiteindelijk werd uitgebracht en meer dan $100 miljoen aan verkoop opleverde, waren Tuckers inspanningen niet zonder effect: de ongewenste publiciteit veroorzaakt door haar campagne zorgde ervoor dat Time Warner zijn 50 procent eigendom van Interscope afstootte, waardoor Death Row's distributeur zonder noodzakelijke financiële steun kwam te zitten. Enkele maanden later verkocht Interscope Time Warner's voormalige aandelen echter aan Seagram's Universal Records met een winst van $150 miljoen.

De successen van Shakur met Death Row waren echter van korte duur. Op 7 september 1996 woonden Shakur en Knight een bokswedstrijd bij tussen Mike Tyson en Bruce Seldon in Las Vegas. Na de wedstrijd raakten de twee mannen in een knokpartij met vermeende bendeleden in de lobby van het MGM Grand. Later die avond werd Shakur fataal neergeschoten terwijl hij in Knights auto reed. Deze tragedie schokte de wereld en leidde tot verdere speculatie en onderzoek naar de controversiële aard van het label.

Het Vertrek van Sleutelfiguren en de Neergang

De gebeurtenissen van die noodlottige avond in Las Vegas creëerden meer problemen voor Death Row dan alleen het verlies van zijn bestverkopende artiest. Suge Knight, die op proef was gesteld voor mishandeling, werd gearresteerd voor zijn rol in de vechtpartij in het MGM Grand. In februari 1997, na een kort maar veelbesproken proces, werd Knights proeftijd ingetrokken en werd hij veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf in de staatsgevangenis van Californië.

Vanaf het begin was Death Row gedomineerd en gevormd door Knight. Volgens Lynn Hirschberg van The New York Times was Knight "overal de baas bij Death Row – van het kiezen van artwork, promotiemateriaal, singles en de track voor de B-kant, tot het aannemen van de videoregisseur." Aangezien de Californische wet een gedetineerde verbiedt een bedrijf vanuit de gevangenis te leiden, bleef Death Row na de opsluiting van Knight zonder een van zijn meest vitale spelers achter.

Meer verliezen volgden toen in maart 1996 Dr. Dre creatieve meningsverschillen kreeg met Knight en Death Row verliet om zijn eigen label, Aftermath Entertainment, op te richten. Desondanks, zelfs terwijl het bedrijf interne conflicten en juridische onrust ervoer, boekte het tegen het einde van het jaar een winst van $75 miljoen.

In 1997 stapelden de juridische problemen van Death Row zich op. Met Knight in de gevangenis en de lange tijd algemeen manager Norris Anderson die in zijn plaats als CEO optrad, startten federale autoriteiten een RICO (Racketeer Influenced and Corrupt Organizations) onderzoek naar de geschiedenis en bedrijfspraktijken van Death Row. Het ging om vragen over de vermeende connectie van het label met straatbendes en de beweerde relatie van Knight met een veroordeelde drugsdealer. Dagvaardingen werden uitgevaardigd aan 15 bedrijven die banden hadden met het label.

Onder de gedagvaarden bevond zich Solar Records, het bedrijf dat had geholpen bij de initiële financiering van Death Row, en dat enkele maanden eerder een rechtszaak tegen het label had aangespannen, bewerend dat zij nooit compensatie hadden ontvangen voor hun betrokkenheid bij de productie van "The Chronic." Ook in deze periode spande de nalatenschap van Shakur een rechtszaak van $150 miljoen aan tegen Death Row, waarin achterstallige royalty's en de teruggave van Shakurs masteropnames werden geëist, waarvan Death Row beweerde eigenaar te zijn. De zaak werd later buiten de rechtbank geschikt, waarbij Shakurs masters werden teruggegeven aan zijn nalatenschap.

Het eerste album dat Death Row na Knights gevangenschap uitbracht, was van de vrouwelijke rapzangeres Lady of Rage. Het album, genaamd "Necessary Roughness," verkocht niet goed en deed vragen rijzen over de levensvatbaarheid van Death Row om succesvol te opereren zonder Knight aan het roer. Met de dood van Shakur en het vertrek van Dr. Dre, stond het label onder enorme druk om verkoopbare artiesten te produceren. Hoewel een postume release van Shakur, evenals Snoop Doggy Dogg's "Tha Doggfather," elk debuteerde op nummer 1 in Billboard's hitlijst, was Death Row's roster minder veelbelovend in 1997 dan het jaar ervoor. Om de problemen van het label te verergeren, verliet zijn laatst zeer succesvolle crossover-zanger, Snoop Doggy Dogg, Death Row in januari 1998, waardoor het bedrijf slechts een handvol winstgevende acts overhield.

Latere Ontwikkelingen en Eigendomsveranderingen

Uiteindelijk bleken de controverses van Death Row te veel risico te vormen voor Seagram's Universal Records, dat 50 procent van Interscope bezat. Enkele maanden nadat Knight naar de gevangenis ging, beëindigde Interscope, onder druk van Universal, zijn distributiedeal met Death Row, wat de eerste keer in de geschiedenis van het bedrijf markeerde dat de platen van laatstgenoemde geen permanente distributeur hadden. Death Row begon distributiedeals te ontwikkelen met andere bedrijven op een per-plaat-basis; Shakurs postuum uitgebrachte soundtrack voor de film "Gang Related" werd bijvoorbeeld gedistribueerd door Priority Records, een bedrijf dat bekend stond om zijn bereidheid om materiaal te distribueren en promoten dat door andere labels als ongewenst of te riskant werd beschouwd.

Hoewel Death Row verwikkeld was in zowel juridische als politieke conflicten, bleven de verkoopcijfers van het label stijgen. Alleen al in 1997 zag Death Row een omzet van $325 miljoen, een stijging van 225 procent. Bovendien heeft het bedrijf zich ingespannen om zich te vertakken naar meer traditionele en minder opvallende vormen van popmuziek, zoals R&B en soul, zoals blijkt uit het contract van het label met de soul- en jazz zanger Danny Boy.

In augustus 1998 keurde het Californische Hof van Beroep een nieuwe hoorzitting voor Knight goed, wat de hoop deed rijzen dat de CEO uit de gevangenis zou worden vrijgelaten voordat hij zijn volledige termijn had uitgezeten. Toch heeft de controverse rond de relatief korte geschiedenis van het bedrijf speculatie over de toekomst van Death Row aangewakkerd. Neil Strauss, schrijvend in de New York Times, suggereerde dat "aangezien een platenlabel weinig activa heeft buiten zijn leidinggevenden, zijn acts en zijn distributieovereenkomsten, de verliezen die Death Row heeft geleden ernstige vragen hebben opgeroepen over zijn toekomst." Veel zou afhangen van het leiderschap.

De saga van Death Row Records eindigde echter niet met de gevangenschap van Suge Knight of het vertrek van zijn sterartiesten. Na het faillissement van Death Row in 2006, verwierf Entertainment One, een in Toronto gevestigd bedrijf, de catalogus van het muzieklabel in 2013 voor $280 miljoen. Later, in 2019, kocht speelgoed- en gamingbedrijf Hasbro Entertainment One voor $4 miljard, met de bedoeling uit te breiden naar de muziek- en entertainmentbusiness en een voet aan de grond te krijgen in Canada. De meest recente ontwikkeling vond plaats in 2021, toen Hasbro eOne Music (inclusief de Death Row catalogus) verkocht aan het investeringsbedrijf Blackstone voor $385 miljoen. Deze reeks overnames toont de blijvende waarde en culturele significantie van de muziek die onder het Death Row-banner werd uitgebracht, zelfs decennia na de hoogtijdagen.

Veelgestelde Vragen

Hier zijn enkele van de meest gestelde vragen over Death Row Records:

Wie heeft Death Row Records opgericht?
Death Row Records werd opgericht door Marion "Suge" Knight en Andre "Dr. Dre" Young in 1992. Aanvankelijke financiering kwam ook van Sony en Solar Records.

Waar bevond Death Row Records zich?
Het hoofdkantoor van Death Row Records was gevestigd op 10900 Wilshire Boulevard, Suite 1240, Los Angeles, Californië 90024, U.S.A.

Welke artiesten waren verbonden aan Death Row Records?
De meest prominente artiesten die aan Death Row Records verbonden waren, zijn Dr. Dre, Snoop Doggy Dogg (nu Snoop Dogg) en Tupac Shakur. Ook The D.O.C., MC Hammer en de Wu-Tang Clan zijn op enig moment genoemd als onderdeel van het Death Row-roster.

Wat waren de meest invloedrijke albums van Death Row Records?
De meest invloedrijke albums die door Death Row Records zijn uitgebracht, zijn "The Chronic" van Dr. Dre, "DoggyStyle" van Snoop Doggy Dogg en "All Eyez on Me" van Tupac Shakur. Deze albums definieerden het geluid van gangsta' rap en behaalden wereldwijd multi-platina status.

Wat is "gangsta' rap"?
Gangsta' rap is een subgenre van hiphop dat zich kenmerkt door zijn vaak expliciete teksten over het leven in de binnenstad, criminaliteit, geweld, armoede en de strijd tegen autoriteit. Death Row Records speelde een cruciale rol in de popularisering en commercialisering van dit genre.

Als je andere artikelen wilt lezen die lijken op De Opkomst en Ondergang van Death Row Records, kun je de categorie Mode bezoeken.